Dzieci rozwijają się w różnym tempie na różne sposoby, od momentu stawiania pierwszych kroków do zrozumienia, że ich własna perspektywa może różnić się od perspektywy kogoś innego. Język nie różni się, więc nie ma ustalonego wieku, w którym dziecko powinno zacząć mówić.
Są oczywiście pewne kamienie milowe , które większość dzieci osiąga w komunikacji w określonym wieku i może to być zniechęcający czas dla rodziców, którzy widzą, jak dzieci ich przyjaciół zaczynają mówić wcześniej niż ich własne. Dla większości dzieci jest to prawdopodobnie naturalna zmienność tego, kiedy dzieci osiągają swoje własne kamienie milowe. W przypadku innych może to być tymczasowe opóźnienie językowe, które w końcu spowoduje, że nadrobią zaległości bez żadnej interwencji.
Jednak dla niektórych dzieci opóźnienie wczesnych etapów rozwoju języka może być pierwszą oznaką długotrwałego zaburzenia rozwoju języka. Czego więc powinni szukać rodzice, jeśli martwią się o rozwój językowy dziecka?
Nie chodzi tylko o mowę
Ogólnie rzecz biorąc, dzieci zaczynają gaworzyć od około szóstego miesiąca życia i wypowiadać swoje pierwsze słowa między dziesiątym a piętnastym miesiącem życia (większość zaczyna mówić w wieku około dwunastu miesięcy). Następnie zaczynają wyłapywać coraz większą liczbę słów i łączyć je w proste zdania po około 18 miesiącach.
Należy zauważyć, że język to nie tylko dźwięki, które wydajemy naszym głosem. Pomysł, że język to tylko mowa, jest ogromnym nieporozumieniem. Przyjmujemy to za pewnik, ale zrozumienie języka używanego przez otaczających nas ludzi jest bardzo złożonym zadaniem. Musimy mieć wiedzę na temat użytych słów, mieć pojęcie o tym, co te słowa oznaczają w różnych kontekstach i rozumieć znaczenie zdania w oparciu o kolejność słów. Są to tak zwane umiejętności językowe receptywne.
Rodzice powinni mieć świadomość, że od najwcześniejszych etapów rozwoju języka dzieci rozumieją więcej, niż są w stanie same się komunikować. Rzeczywiście, to właśnie dzięki zrozumieniu przez dzieci otaczającego je języka – innymi słowy tego, co mówią rodzice, rodzeństwo i opiekunowie – budują własne umiejętności językowe.
Niektóre stany wpływające na mowę, takie jak jąkanie, są bardzo zauważalne. W przeciwieństwie do tego, problemy dzieci, które nie rozwijają języka w typowy sposób, mogą być czasami ukryte. Czasami pozornie złożone instrukcje można łatwo zrozumieć ze względu na ogólny kontekst. Na przykład, powiedzenie dziecku, aby „idź i założył płaszcz i buty” może być zrozumiane ze względu na kontekst przygotowania się do wyjścia z domu i rozumienia słów „płaszcz” i „buty”.
Inne instrukcje z mniej jasnym kontekstem, takie jak „zdobądź niebiesko-czarną książkę pod kocem na krześle”, wymagają lepszego zrozumienia samego języka i mogą być trudniejsze dla dzieci z trudnościami językowymi. Często trudno jest zidentyfikować leżący u podstaw problem językowy u wielu dzieci, zwłaszcza gdy są one dobre w posługiwaniu się kontekstem społecznym.
Kiedy szukać pomocy
Dla samych dzieci może to być bardzo frustrujące, gdy nie są w stanie wyrazić swoich myśli lub gdy nie w pełni rozumieją, co się wokół nich dzieje. Dziecko, które ma napady złości, ale nie potrafi powiedzieć, dlaczego jest przygnębione, może mieć ukryte trudności językowe. Może to sygnalizować opóźnienie języka , co nie jest rzadkością. Jeśli zauważysz, że Twojemu dziecku trudno jest postępować zgodnie z prostymi instrukcjami, może to być spowodowane trudnościami w zrozumieniu języka, co może wskazywać na bardziej uporczywy problem.
Około 70-80% dzieci z ekspresyjnymi opóźnieniami dogania swój język w wieku czterech lat. Dla innych może to wskazywać na rozwojowe zaburzenie językowe (DLD), długotrwałe upośledzenie umiejętności językowych. Nawet ekspertom trudno jest odróżnić opóźnienie językowe od zaburzeń językowych przed szkołą podstawową. Uważa się, że DLD dotyka 7,6%, czyli jedno na 15 dzieci . DLD może wpływać na ekspresyjne i receptywne umiejętności językowe i trwa do dorosłości.
Wszystkie dzieci są zdolne do rozwoju, ale dzieci z DLD mogą potrzebować dodatkowego wsparcia, aby w pełni wykorzystać swój potencjał. Zamiast „poczekać i zobaczyć”, dobrym pomysłem jest zasięgnięcie profesjonalnej porady, szczególnie jeśli Twoje dziecko ma od 18 do 30 miesięcy i wydaje się mieć problemy ze zrozumieniem języka, używa bardzo niewielu gestów do komunikowania się i powoli uczy się nowych słów. Pierwszym krokiem jest skontaktowanie się z lokalną usługą logopedyczną.
Podnoszenie umiejętności językowych
Język jest elastyczny i nie ma czegoś takiego jak zbyt dużo wprowadzania języka. Bez względu na poziom rozwoju językowego Twojego dziecka, zawsze są rzeczy, które możesz zrobić, aby jeszcze bardziej poprawić jego umiejętności językowe.
Na przykład, kiedy bawisz się z maluchem, obserwuj, w którą stronę zmierzają jego oczy i oznaczaj rzeczy, które widzą. Jeśli powiedzą „bieg konny”, możesz oprzeć się na tym, mówiąc: „Tak, koń biegnie! Dokąd on ucieka? Pomaga to dzieciom uczyć się nowych słów i pojęć, a także dowiedzieć się, jak lepiej układać zdania.
Wspólne czytanie książek doskonale nadaje się do rozwijania umiejętności językowych, ponieważ w książkach można znaleźć nowe słowa dotyczące rzeczy, które nie są często widywane w prawdziwym życiu, takich jak zwierzęta z zoo. Jest również cenny w promowaniu umiejętności uwagi i słuchania. Pamiętaj, aby zadać wiele pytań „dlaczego” i „jak”, aby wydobyć więcej języka z Twojego dziecka, zamiast pytań, na które można odpowiedzieć „tak” lub „nie”. Oglądanie filmów lub telewizji dla dzieci może być podobne, ale tylko wtedy, gdy wspólnie oglądacie i omawiacie filmy lub programy.
Brzmi prosto, ale prowadzenie rozmów z dzieckiem w tę i z powrotem może ogromnie pomóc. Może to być nie tylko niezwykle satysfakcjonujące społecznie, ale może również pomóc w budowaniu i poszerzaniu ich umiejętności językowych i szerszych umiejętności komunikacji społecznej. Spróbuj wprowadzić to w regularne czynności, takie jak rozmowa z dzieckiem podczas robienia zakupów w supermarkecie.
